Lễ Trao giải Báo chí Phật giáo 2024 & Phát động mùa giải 2025

PV: Minh Khang

Chiều ngày 6/6/2025, tại hội trường tầng 3 chùa Quán Sứ (73 Quán Sứ - Hoàn Kiếm - Hà Nội), Giáo hội Phật giáo Việt Nam trang nghiêm tổ chức Lễ trao Giải báo chí Phật giáo toàn quốc lần thứ Nhất năm 2024, đồng thời phát động Giải báo chí Phật giáo năm 2025.

Tham dự buổi lễ gồm có: HT.Thích Gia Quang, Phó CT HĐTS, Trưởng ban TTTT T.Ư - GHPGVN, Trưởng BTC Giải; TT.Thích Thanh Huân, Phó Trưởng ban Thường trực Ban TTTT T.Ư - GHPGVN, Phó Trưởng BTC Giải; Ông Triệu Tài Vinh, Phó Trưởng ban Tuyên giáo & Dân vận T.Ư; Ông Vũ Hoài bắc, Trưởng ban Ban Tôn giáo Chính phủ; Nhà báo Lê Nghiêm, Nguyên Cục trưởng Cục Thông tin Đối ngoại Bộ TTTT, Trưởng BGK; cùng các vị chư tôn đức, hội đồng BGK, các nhà tài trợ, các tác giả, nhóm tác giả đoạt giải, các đại biểu khách mời,...

Chặng đường đầu tiên của Giải Báo chí Phật giáo

Từ khi chính thức phát động vào tháng 6/2024, Giải Báo chí Phật giáo lần thứ nhất với chủ đề “Tuyên truyền lối sống Tốt Đạo – Đẹp Đời, Phật giáo Việt Nam đồng hành cùng dân tộc” đã thu hút hàng nghìn tác phẩm, trong đó 534 tác phẩm hợp lệ đến từ mọi miền đất nước: Báo in và báo điện tử chiếm ưu thế với 288 tác phẩm, phát thanh và truyền hình góp mặt 228 tác phẩm, báo Ảnh 18 tác phẩm.

Tổng cộng có 36 tác phẩm xuất sắc đã được vinh danh, 39 giải thưởng được trao tặng.

Loạt phóng sự “Linh thiêng cõi Phật” do Đài PTTH Nghệ An thực hiện được vinh danh trao giải đặc biệt trị giá 50 triệu đồng. Với 12 tập phát sóng công phu, chuỗi tác phẩm đã khắc họa sinh động dòng chảy của Phật giáo trong lòng xứ Nghệ, làm nổi bật giá trị lịch sử – văn hóa – tâm linh tại các ngôi chùa, tự viện tiêu biểu. Không chỉ là một hành trình khám phá lịch sử - kiến trúc, “Linh thiêng cõi Phật” còn là một hành trình đánh thức niềm tin, truyền tải thông điệp an lành giữa cuộc sống hôm nay.

Bên cạnh Giải Đặc biệt, BGK đã lựa chọn ra những tác phẩm xuất sắc nhất đại diện cho từng loại hình báo chí, phản ánh rõ nét vai trò của Phật giáo trong dòng chảy văn hóa – xã hội đương đại.

Giải nhất thể loại Báo in được trao cho Báo Nhân Dân, với tác phẩm “Để đạo gắn với đời” – một bài viết mang đậm chiều sâu phản ánh sự hòa quyện giữa tinh thần Phật giáo và nhịp sống cộng đồng, khơi mở lối đi cho đạo pháp trong đời sống hôm nay.

Giải nhất thể loại Truyền hình được trao cho Kênh Truyền hình An Viên, với tác phẩm “Đại tướng Võ Nguyên Giáp với Phật giáo” – một thước phim đầy cảm xúc, tái hiện hình ảnh một vị đại tướng không chỉ là anh hùng dân tộc mà còn là người mang trong mình tâm hồn hướng thiện, gắn bó sâu sắc với Phật giáo.

Giải nhất thể loại Phát thanh thuộc về Kênh VOV1 – Đài Tiếng nói Việt Nam, với tác phẩm “Phật giáo Việt Nam đồng hành bảo vệ Tổ quốc” – một chương trình giàu tư liệu, làm nổi bật tinh thần yêu nước, phụng sự dân tộc của Phật giáo qua các thời kỳ lịch sử.

Thể loại Báo điện tử, giải Nhất được trao cho Báo VietnamPlus với tác phẩm “Phật giáo đồng hành cùng cộng đồng, tạo nên những phép màu của cuộc sống” – loạt bài viết giàu chất liệu thực tế, khắc họa những hành động nhân ái, chánh niệm giữa đời thường, nơi từ bi Phật giáo trở thành động lực chuyển hóa khổ đau.

Riêng ở thể loại Báo ảnh, năm nay không có giải Nhất, Giải Nhì được trao cho Báo Văn Hóa, với tác phẩm ảnh "Linh thiêng những ngôi chùa nơi địa đầu Tổ quốc"

Bên cạnh các giải thưởng dành cho từng thể loại báo chí, BTC cũng đã trao giải tập thể và cá nhân đặc biệt, nhằm ghi nhận những đơn vị và tác giả có sự tham gia tích cực, góp phần làm nên thành công chung cho mùa giải đầu tiên.

Báo Giác Ngộ đã được vinh danh là đơn vị có nhiều tác phẩm dự thi nhất, với tổng cộng 18 bài viết chất lượng, phản ánh sinh động hơi thở của phật pháp trong mọi mặt của đời sống hiện đại.

Nhà báo Chu Minh Khôi được trao giải cá nhân có nhiều tác phẩm dự thi nhất, với 13 tác phẩm hợp lệ, trải đều ở nhiều chủ đề và hình thức thể hiện khác nhau. Những đóng góp của anh không chỉ là con số, mà còn là dấu ấn của một hành giả cầm bút – luôn canh cánh đem chính pháp đến gần hơn với lòng người.

Đó không chỉ là những giải thưởng mà còn là những tấm gương cho thấy khi người viết mang trong mình lý tưởng phụng sự thì báo chí không chỉ là nghề, mà còn là một con đường tu tập, một hình thức hành đạo giữa lòng đời.

Tại buổi lễ, HT.Thích Gia Quang nhấn mạnh: “Mỗi tác phẩm báo chí Phật giáo không chỉ là một sản phẩm thông tin, mà là một hạt giống từ bi gieo vào lòng người, một ngọn đèn trí tuệ thắp sáng cõi tâm, soi chiếu vào những góc khuất u mê giữa đời sống hiện đại. Khi ngòi bút được dẫn dắt bởi chính niệm và từ tâm, thì truyền thông không còn là công cụ, mà trở thành pháp hành để hành đạo bằng chữ nghĩa, để hoằng pháp bằng sự thật, để chuyển hóa khổ đau bằng lòng hiểu biết và thương yêu”.

Ngài nhấn mạnh rằng, trong thời đại mà truyền thông có thể đưa con người đến gần nhau hơn, thì báo chí Phật giáo phải là cánh tay nối dài của đạo Phật giữa lòng thế tục, một dòng chảy lành mạnh góp phần nuôi dưỡng chính kiến, làm trong sạch môi trường truyền thông, và hướng con người đến đời sống tỉnh thức, hòa hợp và an lạc.

Nhà báo Lê Nghiêm – Trưởng BGK chia sẻ: “Dù đây là mùa giải đầu tiên, nhưng chất lượng các tác phẩm dự thi đã vượt xa kỳ vọng của chúng tôi. Nhiều tác phẩm thể hiện chiều sâu tư duy, sự dấn thân và góc nhìn sáng tạo khi phản ánh đời sống Phật giáo. Ban Giám khảo đã làm việc công tâm, khách quan, cân nhắc kỹ lưỡng từng chi tiết mỗi tác phẩm để đảm bảo sự tôn vinh xứng đáng cho những ngòi bút thực sự truyền tải được tinh thần từ bi – trí tuệ – nhập thế của đạo Phật."

Cũng trong buổi lễ, Công ty TNHH Thương mại và Tiếp vận toàn cầu Đông Tài, Gosinga Việt Nam đã được GHPGVN tuyên dương công đức đóng góp cho sự thành công của giải, như một lời tri ân theo tinh thần Phật giáo.

Khi người viết trở thành người hành đạo

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Anh chị em chúng ta là những chiến sĩ trên mặt trận văn hóa tư tưởng, mặt trận báo chí.” Nếu Chủ tịch Hồ Chí Minh xem báo chí là vũ khí sắc bén của cách mạng, thì trong tinh thần Phật giáo, báo chí hôm nay có thể được nhìn nhận như một “pháp khí” của thời đại – phương tiện hoằng pháp giữa đời sống hiện đại, giúp chuyển hóa khổ đau và gieo trồng hạt giống tỉnh thức giữa những ồn ào, hỗn độn của thời đại số.

Lần đầu tiên trong lịch sử truyền thông tôn giáo Việt Nam, một giải thưởng báo chí quy mô toàn quốc chuyên biệt về Phật giáo được tổ chức, điều này không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong chiến lược hoằng pháp thời đại mới.

Từ góc nhìn Phật học, đây là sự kiện mang dấu ấn của “duyên khởi hoằng truyền” – nơi đạo pháp và báo chí hội tụ, hình thành một hình thái mới của hành đạo nhập thế. Tính “đặc thù” không nằm ở việc tổ chức một giải thưởng, mà ở việc Giáo hội đã chính thức nhìn nhận báo chí như một lối đi để truyền bá chính pháp, nối kết tứ chúng và khơi mở nhận thức cộng đồng. Đó là biểu hiện của tinh thần phương tiện thiện xảo (upāya-kauśalya), khi đạo được truyền qua ngôn ngữ thế tục mà không mất đi bản chất giác ngộ.

Ý nghĩa sâu xa của sự kiện này không chỉ nằm ở con số, cơ cấu giải thưởng hay những trang viết được vinh danh, mà nằm ở một sự khai mở: mở ra không gian cho những tiếng nói Phật giáo được cất lên một cách chuyên nghiệp và mang tính đối thoại học thuật với thời đại. Khẳng định Phật giáo Việt Nam không chỉ đồng hành cùng dân tộc, mà còn hội nhập cùng dòng chảy tri thức và truyền thông toàn cầu.

Khởi động mùa giải 2025

Tiếp nối thành công ấy, Giải Báo chí Phật giáo năm 2025 chính thức được phát động ngay trong buổi lễ trao giải. Với chủ đề mở rộng, Giải năm nay nhấn mạnh tính ứng dụng Phật giáo vào đời sống đương đại với 12 nhóm nội dung Giải Báo chí Phật giáo năm 2025: Phật giáo và đời sống; Gương sáng Đạo; Tăng Ni – Người truyền đạo; Phật giáo & Giáo dục – Văn hóa; Phật giáo đồng hành cùng dân tộc; Hoằng pháp hiện đại; Lịch sử Phật giáo; Nghi lễ và tín ngưỡng; Phật giáo và giới trẻ; Phật giáo quốc tế; Phật giáo & khoa học – triết học; Văn học nghệ thuật Phật giáo.

Đặc biệt, giải thưởng cao quý nhất của năm 2025 có trị giá 100 triệu đồng.

Việc chia chủ đề theo cấu trúc 12 nội dung tiếp cận phản ánh một tầm nhìn toàn diện và liên ngành của Phật giáo trong thế giới đương đại. Từ đạo lý đến ứng dụng, từ nghi lễ đến công nghệ, từ truyền thống đến sáng tạo nghệ thuật, giải thưởng mở ra diễn đàn tri thức – nơi Phật giáo không chỉ được "nói tới" mà còn được "sống cùng".

Trên phương diện học thuật, đây là minh chứng cho tính khả dụng (pragmatic dimension) và phổ quát (universal applicability) của Phật pháp: không đóng kín trong thiền thất mà hiện diện giữa dòng chảy xã hội, góp phần chuyển hóa khổ đau thành an lạc thông qua phương tiện truyền thông.

Giải Báo chí không chỉ là hoạt động chuyên môn – mà còn là hành trình "truyền thông chính pháp" (Dhamma Communication), nơi người viết đồng thời là người hành đạo bằng chính ngữ, chính kiến và chính mạng – đúng như tinh thần Bát chính đạo Phật giáo.

Khép lại buổi lễ trao giải đầy ý nghĩa đầu tiên của Giải, cũng là lúc một hành trình mới bắt đầu – hành trình của những người cầm bút đi vào đời bằng tâm Bồ đề, bằng nguyện lực hoằng pháp, bằng khát vọng làm đẹp thế gian bằng ánh sáng của chính pháp.

Minh Khang