1. Tổng quan về Thiền viện Sùng Phúc

Tên đầy đủ: Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc (còn gọi là Thiền viện Sùng Phúc).

Địa chỉ: Long Biên, Hà Nội.

Thuộc dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử - dòng thiền truyền thống của Việt Nam.

Nguồn gốc “chùa làng cổ”: Thiền viện tọa lạc trên nền một ngôi chùa cổ của làng Xuân Đỗ Thượng (thuộc tổng Cự Linh, phủ Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh xưa). Theo các tài liệu, chùa làng nguyên vốn xây dựng vào khoảng thế kỷ XVI – XVII. Chùa ban đầu thuộc chốn tổ Đào Xuyên (Thánh Ân tự) của vùng xã Đa Tốn huyện Gia Lâm.

Bước chuyển đổi thành thiền viện: Năm 1998, hòa thượng Thích Trúc Thông Giác từ miền Nam về trụ trì tại chùa, bắt đầu công việc phục dựng, vận động xây dựng thiền viện theo khuôn dòng Trúc Lâm. 

Hòa thượng Thích Trúc Thông Giác là đệ tử của hòa thượng Thích Thanh Từ, người phát triển mạnh phong trào thiền Trúc Lâm trong hiện đại Thầy Thông Giác viên tịch năm 2000. Sau đó, hai vị thầy Tâm Thuần và Tâm Chánh từ Thiền viện Trúc Lâm (Đà Lạt) được hòa thượng Thích Thanh Từ cử ra Bắc tiếp tục hoàn thiện công trình thiền viện Sùng Phúc. 

Ngày 02/05/2004, thiền đường được khánh thành. 

Ngày 26/02/2005, Hòa thượng Thích Thanh Từ đã về Bắc làm lễ khai pháp và ban tên “Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc”.

Ngày 21/6/2005 đặt đá đại trùng tu, và đến ngày 04/12/2005 thiền viện mới được khánh thành.

Sau đó, thiền viện tiếp tục mở rộng: xây dựng Tổ đường, trai đường, giảng đường, thư viện, nhà phát hành sách, thiền thất, các công trình phụ trợ khác. 

Ảnh sưu tầm.
Ảnh sưu tầm.

2. Kiến trúc và bố cục không gian

Diên tích Thiền viện Sùng Phúc là 4000m2.

Mặc dù các tài liệu công khai chưa ghi chép chi tiết toàn bộ, song từ những nguồn hiện có có thể thấy Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc được kiến thiết theo phong cách đặc trưng của thiền viện Việt Nam: hài hòa giữa kiến trúc truyền thống, không gian thiền và đời sống cộng đồng.

Thiền viện có đầy đủ các hạng mục cơ bản: chính điện, nhà Tổ, nhà giảng, nhà khách, nhà Tăng, trai đường, thư viện và thiền thất.

Điện Phật được bố trí hai tầng: tầng trên là Phật điện – nơi thờ chư Phật và Bồ tát; tầng dưới là nhà Tổ – thờ các vị tổ sư truyền thừa.

Nhà khách và nhà Tăng vừa là nơi tiếp đón Phật tử, vừa là chỗ sinh hoạt, học tập của chư Tăng.

Chính điện: tôn trí tượng Phật Thích Ca cùng Bồ tát Văn Thù, Bồ tát Phổ Hiền; không gian trang nghiêm, cân đối.

Điện Phật cổ (của ngôi chùa làng Xuân Đỗ Thượng xưa): vẫn được gìn giữ với nhiều pho tượng quý như Tam Thế Phật, Di Đà Tam Tôn, Thích Ca Tam Tôn, tòa Cửu Long, tượng A Nan, Cấp Cô Độc… Đây là dấu nối quan trọng giữa di sản chùa làng và thiền viện hiện đại.

Tổ đường, giảng đường, thư viện, thiền thất: đóng vai trò hỗ trợ tu học – nơi tổ chức các buổi thuyết pháp, lưu trữ kinh sách, và dành cho hành giả tĩnh tu.

Điểm đặc trưng của thiền viện là sự chú trọng đến cảnh quan tĩnh lặng: cây xanh, đường thiền hành, ánh sáng tự nhiên được bố trí cân đối, giúp hành giả cảm nhận được sự thanh thoát ngay khi bước vào. Dù tọa lạc giữa một quận đô thị như Long Biên, nhưng Sùng Phúc vẫn giữ được vẻ yên bình, như một miền “trú ẩn” tĩnh mịch giữa phố thị, nơi nuôi dưỡng tâm thiền và đời sống nội tâm.

Chính điện Thiền viện Sùng Phúc (Long Biên, Hà Nội). Ảnh sưu tầm.
Chính điện Thiền viện Sùng Phúc (Long Biên, Hà Nội). Ảnh sưu tầm.

3. Ý nghĩa Phật giáo và vai trò xã hội

Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo, mà còn mang trong mình nhiều tầng ý nghĩa đối với đời sống tâm linh và cộng đồng đô thị Hà Nội.

Thiền viện Sùng Phúc là một minh chứng sống động cho sự phục hưng và tiếp nối truyền thống thiền Trúc Lâm Yên Tử trên đất Thăng Long ngàn năm. Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, sự hiện diện của thiền viện như một lời nhắc nhở con người quay về thực hành chính niệm, tỉnh thức – những giá trị cốt lõi của Thiền học Việt Nam. Các khóa tu, thời tọa thiền, buổi giảng pháp thường kỳ đã trở thành chiếc cầu nối giữa lý tưởng thiền học và đời sống hằng ngày.

Thiền viện mở ra không gian cho tăng ni và phật tử tu tập bền vững, giữ giới – định – tuệ, thực hành thời khóa như tọa thiền, tụng kinh, nghe pháp thoại, người tu học dần nuôi lớn niềm tin, khai mở tuệ giác, và làm sâu sắc sự hiểu biết về giáo pháp. Đây không chỉ là con đường tu riêng của cá nhân, mà còn là nguồn lực tinh thần góp phần nâng cao đạo đức và đời sống tâm linh cho cộng đồng.

Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc còn là điểm hẹn của những hoạt động tâm linh chung: Lễ cầu an, lễ Vu Lan báo hiếu, các ngày lễ lớn của Phật giáo. Mỗi sự kiện đều thu hút đông đảo phật tử và người dân tham dự, tạo thành một cộng đồng tâm linh gắn bó. Đặc biệt, việc tổ chức sinh hoạt cho Đoàn Thanh niên Phật tử Trần Thái Tông đã khơi dậy tinh thần nhập thế, đưa lý tưởng từ bi – trí tuệ thấm sâu vào thế hệ trẻ.

Trên nền một ngôi chùa làng cổ, Thiền viện Sùng Phúc đã khéo léo gìn giữ những pho tượng Phật, tượng Tổ xưa cùng điện thờ truyền thống. Nhờ đó, thiền viện vừa mang hơi thở hiện đại của dòng thiền Trúc Lâm, vừa giữ được hồn cốt của lịch sử văn hóa làng Xuân Đỗ Thượng. Đây chính là sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, giúp Phật tử hôm nay cảm nhận sự nối tiếp bất tận của Phật pháp qua nhiều thế hệ.

Giữa nhịp sống gấp gáp, ồn ã của phố thị, Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc hiện lên như một “ốc đảo” tâm linh, nơi con người tìm lại sự lắng dịu và khoảng dừng cho tâm hồn. Không gian thanh tịnh của thiền viện giúp nhiều người tạm rời xa áp lực công việc, học tập, gia đình để trở về với chính mình.

Từ sự tĩnh lặng ấy, phật tử và người dân địa phương được khơi gợi cảm hứng sống chính niệm trong từng hơi thở, từng bước chân. Những buổi tọa thiền, lễ tụng, hay đơn giản là khoảnh khắc dạo quanh sân chùa, đều gieo hạt giống bình an, giúp giảm thiểu căng thẳng, chữa lành tâm lý. Đó cũng là nền tảng nuôi dưỡng từ bi và trí tuệ trong đời sống cá nhân, góp phần xây dựng những mối quan hệ gia đình, xã hội bền chặt và hài hòa hơn.

Hình ảnh Thiền viện Sùng Phúc:

Tổng hợp: Khải Đăng

Tham khảo:

https://vi.wikipedia.org/wiki/Thi%E1%BB%81n_vi%E1%BB%87n_S%C3%B9ng_Ph%C3%BAc

https://www.chuaviettoancau.com/chua-mien-bac/thien-vien-truc-lam-sung-phuc-ha-noi-674.html?utm_source=chatgpt.com